Staatssteun - Nederland (Groningen) SA (2010/N) Bedrijfsbeëindiging grondgebonden agrarische bedrijven

Transcriptie

1 EUROPESE COMMISSIE Brussel, C(2011) 6812 definitief Betreft: Staatssteun - Nederland (Groningen) SA (2010/N) Bedrijfsbeëindiging grondgebonden agrarische bedrijven Excellentie, Hierbij kan ik u meedelen dat de Commissie heeft besloten geen bezwaar te maken tegen de bovengenoemde steunregeling. Bij dit besluit heeft de Commissie zich gebaseerd op de volgende overwegingen. 1. PROCEDURE (1) Bij schrijven van 17 september 2010 hebben de Nederlandse autoriteiten overeenkomstig artikel 108, lid 3, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) een steunregeling voor de bedrijfsbeëindiging van agrarische bedrijven bij de Commissie aangemeld. De Nederlandse autoriteiten hebben bij brieven van 14 januari, 27 april en 25 en 26 juli 2011 aanvullende informatie verstrekt. 2. BESCHRIJVING 2.1. Omschrijving (2) Bedrijfsbeëindiging grondgebonden agrarische bedrijven Rechtsgrondslag (3) De door de Nederlandse provincie Groningen geplande maatregel is hoofdzakelijk gebaseerd op de volgende instrumenten: (a) Algemene wet bestuursrecht, titel 4.2; (b) Kaderverordening subsidies Provincie Groningen 1998; (c) Beleidsregel bedrijfsbeëindiging grondgebonden agrarische bedrijven Provincie Groningen. Zijne Excellentie de Heer Uri ROSENTHAL Minister van Buitenlandse Zaken Bezuidenhoutseweg 67 Postbus NL EB Den Haag Europese Commissie, B-1049 Brussel, België. Telefoon: (0)

2 2.3. Doelstelling (4) De maatregel heeft als voornaamste doelstellingen de ontwikkeling van de natuur en de biodiversiteit door het realiseren van een netwerk van natuurlijke gebieden, de zogenaamde Ecologische Hoofdstructuur. Met de maatregel worden ook secundaire doelstellingen nagestreefd, waarvan de verbetering van de milieukwaliteit in de betrokken gebieden met name moet worden genoemd Vorm (5) Rechtstreekse subsidie die wordt toegekend in het geval van de beëindiging van een agrarisch bedrijf Begunstigden (6) Deze subsidie kan worden aangevraagd door iedere natuurlijke of rechtspersoon die beschikt over de eigendom (of het duurzame gebruiksrecht) van een grondgebonden landbouwbedrijf en de cultuurgrond die met deze onderneming verbonden is. De grondgebonden landbouw betreft de sectoren akkerbouw, tuinbouw en veeteelt Vereisten (7) De voorwaarden om voor de subsidie in aanmerking te komen zijn voornamelijk de volgende: (a) (b) de aanvrager moet het gebruik voor landbouwdoeleinden van de grond waarvoor subsidie is toegekend, beëindigen. Hij moet deze grond overdragen aan het Bureau Beheer Landbouwgronden, een zelfstandig bestuursorgaan dat belast is met de verwerving van onroerend goed met het oog op de verwezenlijking van overheidsdoelstellingen in plattelandsgebieden 1. De grond, die een landbouwbestemming had, krijgt nu een milieubestemming: ieder gebied krijgt een bepaald natuurdoeltype, zoals bos, grasland, moeras, veen, heide, enz.; het gebied wordt ingericht volgens het natuurdoeltype en vervolgens aan een grondbeheerder toevertrouwd (zoals Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, enz.) die het overeenkomstig dat natuurdoeltype moet onderhouden. De inrichting en het onderhoud omvatten met name het voorkómen van erosie door een minimale bodembedekking; de aanvrager mag niet in financiële moeilijkheden verkeren; (c) hij moet de verplichte minimumnormen naleven (in de zin van punt 144, onder i), van de communautaire richtsnoeren voor staatssteun in de landbouw- en de bosbouwsector ); (d) de productielocatie moet de afgelopen 5 jaar volledig in bedrijf zijn geweest. 1 De aanvrager kan in bijzondere gevallen met toestemming van de provinciale overheid de eigendom (of het gebruik) van een deel van de grond behouden, zonder de commerciële landbouwactiviteit daarop voort te zetten. 2 PB C 319 van , blz. 1. 2

3 (8) Op procedureel niveau moet de aanvrager schriftelijk meedelen dat hij in aanmerking wil komen voor de subsidie Voorwerp en intensiteit (9) De subsidie heeft betrekking op het beëindigen van een bedrijfsactiviteit, en niet op de verkoop van de grond door dat bedrijf. Dit besluit betreft dus niet de verkoop van de grond. (10) De subsidie bedraagt maximaal euro per hectare cultuurgrond waarvan het gebruik voor landbouwdoeleinden wordt beëindigd. Volgens de Nederlandse autoriteiten komt dit bedrag overeen met 20% van de waarde van de grond, waarvan de gemiddelde prijs euro per hectare is. De subsidie bedraagt ook niet meer dan 20% van de taxatiewaarde van de betrokken grond Begrotingsmiddelen (11) Voor de regeling is een totaalbedrag van euro beschikbaar, welk bedrag gefinancierd wordt uit de begroting van de provincie Groningen Opschorting en looptijd (12) Subsidieaanvragen kunnen pas worden ingediend na goedkeuring van de steunregeling door de Commissie. De regeling loopt tot eind Stimulerend effect (13) De steun kan slechts worden toegekend voor activiteiten die zijn ondernomen of diensten die zijn verleend nadat a) de steunregeling van kracht is geworden en door de Commissie verenigbaar is verklaard met het Verdrag, b) bij de bevoegde autoriteit een verzoek is ingediend en c) die bevoegde autoriteit dat verzoek heeft aanvaard waardoor die autoriteit verplicht is die steun toe te kennen Cumulatie (14) De subsidie mag niet worden gecumuleerd met andere overheidssteun die op dezelfde subsidiabele kosten betrekking heeft, als die cumulatie aanleiding geeft tot overschrijding van de bij de onderhavige regeling vastgestelde maximale steunintensiteit Opschorting in het geval van eerdere onrechtmatige en onverenigbare steun (15) De Nederlandse autoriteiten verbinden zich ertoe om de uitkering van steun in het kader van de aangemelde regeling op te schorten indien een onderneming eerder onrechtmatige steun heeft ontvangen die door een besluit van de Commissie onverenigbaar is verklaard, totdat die onderneming de onrechtmatige en onverenigbare steun, vermeerderd met de bij terugvordering verschuldigde rente, heeft terugbetaald of op een geblokkeerde rekening heeft gestort. 3

4 3. BEOORDELING (16) Krachtens artikel 180 van Verordening (EG) nr. 1234/2007 van de Raad van 22 oktober 2007 houdende een gemeenschappelijke ordening van de landbouwmarkten 3 zijn de artikelen 107, 108 en 109 VWEU van toepassing op de productie van en de handel in de onder de aangemelde regeling vallende producten Bestaan van steun: artikel 107, lid 1, VWEU (17) Krachtens artikel 107, lid 1, VWEU zijn steunmaatregelen van de staten of in welke vorm ook met staatsmiddelen bekostigd die de mededinging door begunstiging van bepaalde ondernemingen of bepaalde producties vervalsen of dreigen te vervalsen, onverenigbaar met de interne markt, voor zover deze steun het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig beïnvloedt. (18) De onderhavige subsidie wordt door een onderdeel van een staat (de Nederlandse provincie Groningen) aan ondernemingen verleend. De maatregel heeft betrekking op bepaalde ondernemingen, namelijk grondgebonden landbouwondernemingen (akkerbouw, tuinbouw en veeteelt). Deze ondernemingen worden door de maatregel bevoordeeld, aangezien zij een subsidie ontvangen voor het beëindigen van een landbouwactiviteit op bepaalde percelen. Tot slot wordt het handelsverkeer tussen de lidstaten door deze maatregel ongunstig beïnvloed en kan de mededinging daardoor worden vervalst, aangezien landbouwproducten deelnemen aan het intracommunautaire handelsverkeer 4. Dat betekent dat deze maatregel staatssteun is in de zin van artikel 107, lid 1, VWEU Verenigbaarheid van de steun: artikel 107, lid 3, VWEU (19) Er zijn afwijkingen mogelijk van het beginsel dat staatssteun onverenigbaar is met de interne markt. Zo is in artikel 107, lid 3, onder c), VWEU bepaald dat steunmaatregelen om de ontwikkeling van bepaalde vormen van economische bedrijvigheid of van bepaalde regionale economieën te vergemakkelijken, als verenigbaar met de interne markt kunnen worden beschouwd, mits de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt daardoor niet zodanig worden veranderd dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad. (20) De Commissie is van mening dat steun voor de sluiting van capaciteit in de landbouwsector verenigbaar is met artikel 107, lid 3, onder c), VWEU, als die steun voldoet aan de in punt 144 van de richtsnoeren voor staatssteun in de landbouw- en de bosbouwsector genoemde voorwaarden. In het onderhavige geval gaat het om de hierna genoemde voorwaarden: (a) (b) De sluiting van capaciteit mag, indien er geen sprake is van overcapaciteit, om milieuredenen plaatsvinden. De steun mag de mechanismen van de betrokken gemeenschappelijke marktordening niet verstoren. 3 PB L 299 van , blz Arrest van het Hof van 13 juli 1988, Frankrijk tegen Commissie, 102/87, Jurispr. 1988, blz PB C 319 van , blz. 1. 4

5 (c) (d) (e) (f) (g) (h) (i) De begunstigde moet een tegenprestatie leveren, die er doorgaans in bestaat dat wordt besloten de betrokken productiecapaciteit definitief en onherroepelijk te sluiten. Deze toezegging moet ook een eventuele toekomstige koper van de betrokken productie-eenheid binden. De productiecapaciteit moet in de vijf jaar vóór de sluiting daadwerkelijk zijn gebruikt. Er moet worden voorkomen dat het uit productie nemen van grond negatieve effecten heeft op het milieu, zoals erosie. De steun mag slechts worden toegekend aan ondernemingen die aan de verplichte minimumnormen voldoen. Er mag geen steun worden betaald voor het redden of herstructureren van ondernemingen in moeilijkheden. De maatregel moet voor alle marktdeelnemers in de betrokken sector tegen dezelfde voorwaarden toegankelijk zijn. De lidstaat moet een transparant systeem hebben voor het doen van oproepen tot het geven van blijken van belangstelling in het kader waarvan alle potentieel belangstellende producenten door openbare bekendmaking worden uitgenodigd aan de regeling deel te nemen. Het steunbedrag moet strikt beperkt zijn tot de vergoeding van het waardeverlies van de activa namelijk de huidige verkoopwaarde van de activa vermeerderd met een stimuleringselement dat niet meer dan 20% van de waarde van de activa mag bedragen. (21) De onderhavige maatregel voldoet aan deze voorwaarden: (a) (b) (c) (d) (e) (f) Met de maatregel wordt een milieudoelstelling nagestreefd: het voornaamste doel ervan is de ontwikkeling van de natuur en de biodiversiteit. De maatregel heeft betrekking op een algemene sector de grondgebonden landbouw waarvoor op zich geen duidelijke overcapaciteit bestaat. Niets wijst erop dat de maatregel de mechanismen van een gemeenschappelijke marktordening verstoort. De grond waarvoor subsidie wordt toegekend mag niet meer voor landbouwdoeleinden worden gebruikt. Die grond krijgt een milieubestemming, zodat toekomstige kopers die niet meer voor de landbouw mogen gebruiken. De productielocatie moet de afgelopen 5 jaar in bedrijf zijn geweest. De betrokken grond krijgt een milieufunctie: de inrichting en vervolgens het beheer ervan vinden plaats overeenkomstig het natuurdoeltype, hetgeen met name veronderstelt dat de bodem bedekt wordt (zie punt 7). Het einde van het landbouwgebruik van de grond heeft dus geen negatieve gevolgen voor het milieu. De aanvrager moet de verplichte minimumnormen naleven. 5

6 (g) (h) (i) Het mag niet om een onderneming in moeilijkheden gaan. De subsidie is toegankelijk voor alle grondgebonden landbouwbedrijven die de voorwaarden van de maatregel naleven en die schriftelijk te kennen geven voor de subsidie in aanmerking te willen komen. De subsidie bedraagt niet meer dan 20% van de waarde van de betrokken grond. (22) Uit deze overwegingen volgt dat de aangemelde steunmaatregel in overeenstemming is met de richtsnoeren voor staatssteun in de landbouw- en de bosbouwsector , en met name met het hoofdstuk van deze richtsnoeren over steun voor de sluiting van capaciteit. 4. BESLUIT (23) De Commissie heeft derhalve besloten de betrokken steunmaatregel op grond van artikel 107, lid 3, onder c), VWEU als verenigbaar met de interne markt te beschouwen en er geen bezwaar tegen te maken. (24) Wanneer deze brief vertrouwelijke gegevens bevat die niet aan derden mogen worden bekendgemaakt, wordt u verzocht de Commissie daarvan binnen vijftien werkdagen na ontvangst van dit schrijven in kennis te stellen. Ontvangt de Commissie binnen de vastgestelde termijn geen met redenen omkleed verzoek, dan neemt zij aan dat u instemt met de mededeling aan derden en met de bekendmaking van de volledige tekst van dit schrijven in de authentieke taal op Dit verzoek dient bij aangetekend schrijven of bij faxbericht te worden gericht aan: Europese Commissie Directoraat-generaal Landbouw en plattelandsontwikkeling Directoraat M Landbouwwetgeving Eenheid M.2 Mededinging Loi 130 5/94A B-1049 Brussel Fax Met bijzondere hoogachting, Voor de Commissie Dacian CIOLOȘ Lid van de Commissie 6