5 Het Assetmanagement Landschap [Bron: Aangepast - door 2Coach - naar Global Forum on Maintenance and Assetmanagement, 12/11/2014]

Transcriptie

1 5 Het Assetmanagement Landschap [Bron: Aangepast - door 2Coach - naar Global Forum on Maintenance and Assetmanagement, 12/11/2014] Het onderstaande diagram illustreert 3 (drie) gebieden: In het centrum is de Kern, bestaande uit de 4 basis Assetmanagement Principes en de kernelementen van een assetmanagementsysteem [zie ook bijlage B van ISO 55002]; De volgende laag is het Kennis en praktijken - gebied; De buitenste laag is het gebied Ondersteuning, verwijst naar alle andere lokale normen, kennis, onderwijs, kaders en specificaties, die buiten het toepassingsgebied vallen van assetmanagement, maar het kunnen beïnvloeden. Training On the Job SB De vier basis principes Het landschap omvat de volgende vier basis principes conform de ISO 55000, Assetmanagement - overzicht, principes en de terminologie: 1. Waarde: assets bestaan om waarde op te leveren voor de organisatie en haar stakeholders. Assetmanagement is niet gericht op de asset op zich, maar op de waarde die de asset voor de organisatie kan opleveren. De waarde (die materieel of immaterieel, financieel of niet-financieel kan zijn) wordt bepaald door de organisatie en haar stakeholders, in overeenstemming met de organisatiedoelstellingen. A6_2Coach_Assetmanagement_v3.docx Pagina 8 / 12

2 2. Afstemming: assetmanagement vertaalt de organisatiedoelstellingen in technische en financiële beslissingen, plannen en activiteiten. Assetmanagementbeslissingen (technisch, financieel en operationeel) maken gezamenlijk mogelijk dat de organisatiedoelstellingen worden bereikt. 3. Leiderschap: leiderschap en de cultuur op de werkplek zijn bepalende factoren voor het realiseren van waarde. Leiderschap en betrokkenheid van alle managementniveaus zijn essentieel om assetmanagement op succesvolle wijze te kunnen inrichten, uitvoeren en verbeteren binnen de organisatie. 4. Waarborging: assetmanagement waarborgt dat assets aan hun vereiste doel zullen voldoen. De behoefte aan waarborging komt voort uit de behoefte een organisatie doeltreffend te besturen. Waarborging is van toepassing op assets, assetmanagement en het assetmanagementsysteem. 6 Toegevoegde waarde van assetmanagement [Bron: Aangepast naar ISO 55000, 2.2] Assetmanagement in een (beheer)organisatie invoeren kent vele voordelen. Alle voordelen van assetmanagement hebben als basisprincipe: doen we de goede dingen en doen we deze dingen goed. De toegevoegde waarde van assetmanagement is: Benoemen van de juiste organisatiedoelen, geformuleerd in termen van prestatie, risico en kosten; Het bepalen van de juiste keuzes vanaf de planvorming tot aan de sloop; Het hebben van een goede specificatie voor de gehele levenscyclus; Het kunnen afgeven van betrouwbare lange termijnplanningen; Het kunnen prioriteren van projecten; Het kunnen prioriteren van budgeten over de gehele levenscyclus van de asset; Inzicht in kosten versus risico s en hiermee onderbouwde keuzes kunnen maken; Het snel inzichtelijk kunnen maken van consequenties van voorstellen; Onderbouwde verantwoording kunnen afleggen omtrent keuzes intern en extern (bestuur, maatschappij, partners); Proactief anticiperen op toekomstige situaties, voorbereid zijn; Transparantie rondom besturingsdoelen. Positieve gevolgen van assetmanagement zijn: A6_2Coach_Assetmanagement_v3.docx Pagina 9 / 12

3 De informatievoorziening is voortaan asset georiënteerd. Alle informatie over de assets is beschikbaar, zodat de organisatie kan beschikken over de benodigde gegevens- en stuurinformatie. Hierbij kan gedacht worden aan het ontsluiten van gegevens voor analyse en optimalisatie en efficiency-verhoging; De organisatie werkt aan risicomanagement. Op basis hiervan kunnen beslissingen onderbouwd en afgewogen worden. Hierbij kan gedacht worden aan scenariostudies, onderhoud op basis van risico, projectprioritering en beslissingsondersteunende modellen; De organisatie werkt aan prestatiemanagement. De organisatie kan meten en controleren tussen eis en realisatie en kan hiermee scherp sturen op afwijkingen; De organisatie is ook financieel plancyclus georiënteerd. Budgetteren vindt plaats op basis van prestatie, risico en kosten. 7 Assetmanagement in de Openbare Ruimte [Bron: Stadswerk Magazine, # 17, 07/2013] In begrotings- en beleidstukken en op de werkvloer werd vroeger gesproken over onderhoud als het over het herstellen van schade, het snoeien van bomen en het vervangen van wegen en riolering ging. In de jaren '80 en '90 groeide de behoefte aan een onderhoudssystematiek hetgeen leidde tot de ontwikkeling van rationeel beheer. Rondom het nieuwe decennium werd integraal beheer het toverwoord, terwijl de laatste jaren participatief beheer in zwang raakte. Maar die tijd van lineaire ontwikkeling van beheer hebben we achter ons gelaten. Assetmanagement bij gemeenten (lees ook als: beheer organisaties) of lijkt in eerste instantie een vervolgstap op eerdere beheermodellen waarmee de complete lading gedekt wordt van hetgeen feitelijk al jaren wordt nagestreefd: het op efficiënte wijze tegen zo laag mogelijke kosten en met maatschappelijk draagvlak in stand houden en uiteindelijk vervangen van bezittingen. Dit is echter een te beperkte omschrijving. Uitgaande van het gemeentelijke primaire proces aanleg en in stand houding van de openbare voorzieningen is assetmanagement een managementsysteem dat tot doel heeft om binnen kaders van acceptabele risico s en kosten over de juiste voorzieningen te beschikken en de optimale prestaties uit die voorzieningen te halen, gemeten over de gehele levensduur van die voorzieningen. De onderstreepte woorden zijn de belangrijke pijlers van assetmanagement. Wanneer beschikt een gemeente over de juiste openbare voorzieningen, waaraan moeten de prestaties van de assets dan voldoen en hoe meet je die prestaties zijn vragen die als vanzelf naar voren komen. Een weg vervangen Een voorbeeld. Is het bereiken van het einde van de theoretische levensduur van een weg een reden om die weg te vervangen? Is de optimale prestatie van die weg bereikt? Of kan die weg, wellicht met het verrichten van extra onderhoud, toch meer jaren mee zonder dat de veiligheid in het geding komt en het comfort teveel afneemt (= risicomanagement)? Dit kan bepaald worden door een inspectie uit te voeren (= meten) en op basis daarvan de kosten van de levensduurverlenging af te A6_2Coach_Assetmanagement_v3.docx Pagina 10 / 12

4 wegen tegen de vervanging. De besluitvorming hierover is in assetmanagement niet alleen een kostenafweging. Ook moet gekeken worden naar bijvoorbeeld het verkeersbeleid, de ruimtelijke visie en het duurzaamheidsbeleid van de gemeente. Want daarmee kan gemeten worden of de gemeente de juiste asset op die locatie heeft liggen. Prestatie-indicatoren als bereikbaarheid, verkeersdoorstroming en de waarde die daaraan wordt gehecht kunnen ingezet worden om te bepalen of de optimale prestatie wordt bereikt. Leidt assetmanagement ook tot kostenbesparingen? Niet per definitie, maar het biedt wel kansen. Omdat bij assetmanagement de gehele levensduur in beschouwing wordt genomen, dienen ook de kosten over de gehele levensduur bepaald te worden. Daarmee komt het begrip Total Costs of Ownership (TCO) om de hoek kijken. Wat kost het om de weg van wieg tot graf in bezit te hebben? Zowel de aanleg- als de onderhoudskosten als de sloopkosten spelen hierin een rol. Zo kan de keuze voor relatief dure materialen in de aanlegfase - denk aan gebakken bestratingsmateriaal in plaats van beton - leiden tot een lagere TCO wegens bijvoorbeeld een langere levensduur, minder onderhoudsbehoefte en hogere restwaarde van het materiaal. Assetmanagementplan Uit het voorgaande blijkt dat assetmanagement meerdere dimensies kent waardoor het toepassen ervan zeker niet eenvoudig is. Een instrumentarium waarmee dit managementsysteem tastbaar gemaakt kan worden voor gemeenten is echter beschikbaar. Het assetmanagementplan en de leidraad inrichting openbare ruimte zijn hier onderdelen van. Een assetmanagementplan kan gezien worden als een (integraal) beheerplan 2.0. Het beheer wordt daarin opgehangen aan veel meer dan alleen een visie op kwaliteit en aanpalend beleid. In zo n assetmanagementplan wordt bijvoorbeeld een belangenmatrix uitgewerkt. Hierin worden de verschillende belanghebbenden (bijvoorbeeld het college, gemeentelijke afdelingen, burgers, bezoekers, bedrijven, hoogheemraadschap, vervoersbedrijf, etc.) in verband gebracht met de bedrijfswaarden (veiligheid, bereikbaarheid, leefbaarheid, milieu, duurzaamheid etc.). Ook worden kritische prestatie indicatoren (KPI s) opgenomen waarmee gemeten kan worden of de optimale prestaties uit de assets zijn of worden gehaald. En risicomanagement speelt een belangrijke rol in een assetmanagementplan. Gedurende de levensduur ondergaat een object verschillende stadia. Het wordt gebouwd, gebruikt en onderhouden. De gebruiks- en onderhoudsfase is verreweg het langst en brengt aanzienlijke kosten met zich mee. Het ligt dan ook voor de hand om reeds in de ontwerpfase te streven naar optimale onderhoudbaarheid en bruikbaarheid. Uit onderzoek is gebleken dat gedurende de ontwerpfase de grootste invloed uitgeoefend kan worden op de uiteindelijke totale kosten van een object (zie onderstaand figuur). Het vastleggen van ontwerpeisen die zijn getoetst op onderhoudbaarheid en bruikbaarheid in een Leidraad inrichting openbare ruimte biedt een uitstekende basis om assetmanagement te integreren in de planvorming. A6_2Coach_Assetmanagement_v3.docx Pagina 11 / 12

5 Met het introduceren van assetmanagement in de openbare ruimte zijn de in de afgelopen decennia ontwikkelde systemen voor onderhoud en beheer zeker niet overschreven. In het kader van assetmanagement kunnen deze systemen zoals integraal beheer nog steeds worden toegepast. Assetmanagement is immers geen synoniem voor beheer. Het is een (risico)managementsysteem dat, mits goed voorbereid en toegepast, leidt tot gedurende hun levensduur betaalbare voorzieningen die op de juiste plaats liggen en dat leidt tot het optimaal benutten en beheren van deze voorzieningen. Het integreren van assetmanagement in gemeentelijke inrichtings- en beheerplannen is een logische stap die leidt tot effectiviteits- en efficiencywinst. 8. Assetmanagement is waardecreatie [Bron: Colibrie Advies, 2014] De ISO definieert assetmanagement als de gecoördineerde activiteiten om waarde te realiseren uit assets. Waardecreatie vindt plaats op alle niveaus binnen het primaire proces. Voor operationeel beheer en onderhoud betekent dit dat we sturen op de vereiste prestaties van bedrijfsmiddelen, de risico's van uitval beheersen en dit doen op basis van de laagste levensduurkosten. Op tactisch niveau realiseren we waarde door investeringsvoorstellen te beoordelen op de bijdrage aan bedrijfswaarden, de risicoreductie en het rendement van de investering. Waardecreatie zien we ook bij de het optimaliseren van de inrichting van systemen en bij operationele ontwerpkeuzes. In beide gevallen toetsen we varianten op prestaties, de bijdrage aan de bedrijfswaarden, de risico's en de bijbehorende levensduurkosten. Uiteindelijk gaat het om de juiste balans vinden tussen kosten, prestaties en risico s. A6_2Coach_Assetmanagement_v3.docx Pagina 12 / 12